Στο Κεφαλάρι, κοντά στο χωριό Ελληνικό και στον δρόμο που συνέδεε στην αρχαιότητα το Άργος με την Τεγέα Αρκαδίας, είναι χτισμένη η πυραμίδα του Ελληνικού. Αποτελεί όχι μόνο ένα από τα αρχαιότερα κτίσματα στην Ελλάδα, άλλα και παγκοσμίως.
Η Πυραμίδα του Ελληνικού
Η ονομασία του προέρχεται από τη χαρακτηριστική πυραμιδοειδή μορφή του. Η χρονολόγηση του κτίσματος είναι αντικείμενο διαφωνιών, με την αρχική και πιο διαδεδομένη εκτίμηση να την τοποθετεί στον 4ο π.Χ. αιώνα. Για την πιθανή χρήση του έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες, π.χ. ότι χρησίμευε ως τύμβος, οχυρό, ή φρυκτωρία..
Ο Παυσανίας (2ος αι. μ.Χ.) στο έργο του Ἑλλάδος περιήγησις στο δεύτερο βιβλίο, Κορινθιακά (XXV, 7), αναφέρεται σε πυραμιδοειδές οικοδόμημα, χωρίς να είναι σαφές αν αυτό πρόκειται για την πυραμίδα του Ελληνικού ή τη γειτονική Πυραμίδα του Λυγουριού:
«Δεξιά καθώς κανείς πηγαίνει από το Αργος προς την Επιδαυρία υπάρχει οικοδόμημα που μοιάζει πολύ με πυραμίδα και έχει απεικονισμένες ανάγλυφες ασπίδες του σχήματος των αργολικών ασπίδων. Αυτού είχε πολεμήσει ο Προίτος εναντίον του Ακρισίου για την βασιλεία, και λένε πως ο αγώνας έληξε ισόπαλος και γι’ αυτό αργότερα συμφιλιώθηκαν, αφού ούτε ο ένας ούτε ο άλλος μπόρεσε να πετύχει αποφασιστική νίκη. Λένε πως τότε πρώτη φορά συγκρούστηκαν οπλισμένοι με ασπίδες και οι ίδιοι και το στράτευμά τους. Για όσους εκατέρωθεν έπεσαν, επειδή ήταν συμπολίτες και συγγενείς, έγινε σ’ αυτό το μέρος κοινός τάφος». (Μετάφραση Νικολάου Παπαχατζή)
Όπως φαίνεται από το κείμενο, κατά την εποχή του Παυσανία το αναφερθέν οικοδόμημα ήταν διακοσμημένο με αργολικές ασπίδες και θεωρείτο, κατά τον ίδιο, τάφος (τύμβος) των πολιτών και συγγενών που έπεσαν σε μάχη πολεμώντας για την εξουσία. Χαρακτηριστικό της παλαιότητας της κατασκευής, σύμφωνα με τον Παυσανία, είναι ότι πρώτη φορά τότε είχαν χρησιμοποιηθεί ασπίδες σε μάχη.
Ένα πέπλο μυστηρίου καλύπτει τη χρονολόγησή της καθώς υπάρχουν διαφωνίες για αυτήν.
Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή του Υπουργείου Πολιτισμού πρόκειται απλά για ένα οχυρό που κατασκευάστηκε στα τέλη του 4ου π.Χ.αιώνα.
Το 1991 η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Ι. Λυριτζή, διεξήγαγε έρευνα εφαρμόζοντας μία νέα μέθοδο χρονολόγησης. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής ήρθαν σε ευθεία σύγκρουση με προηγούμενα πορίσματα ιδίου αρχαιολόγου αμερικανικής αποστολής του 1938, αφού η νέα ηλικία των κτισμάτων τοποθετείται στα μέσα προς το τέλος της 3ης χιλιετίας προ Χριστού αντί του μόλις 3ου-4ου αιώνα προ Χριστού.
Μία έρευνα όμως που διεξήχθη από την Ακαδημία Αθηνών, το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και το εργαστήριο Αρχαιομετρίας του ΕΚΕΦΕ-Δημόκριτος με τη μέθοδο της θερμοφωταύγειας, έδειξε ότι έχει κτιστεί το 2720 π.Χ. κατατάσσοντάς την, παλαιότερη από τις Αιγυπτιακές.
Κατασκευαστικά στοιχεία
Η πυραμίδα αυτή (αν όντως ήταν πυραμίδα και όχι κάποιο κτήριο με πυραμιδοειδής βάση), γνωστή και ως πυραμίδα των Κεχριών, είναι κατασκευασμένη από ογκώδεις σκληρούς γκρίζους ασβεστόλιθους που υπήρχαν στην περιοχή. Έχει σχήμα Πύργου με επικλινείς τις εξωτερικές πλευρές του, οι οποίες περιβάλλουν ένα ορθογώνιο οικοδόμημα με συνολικές διαστάσεις 7.03 x 9,07μ..
Στην Ανατολική πλευρά της πυραμίδας βρίσκεται η κεντρική είσοδος. Απ’ αυτήν ξεκίνα ένας στενόμακρος διάδρομος που οδηγεί σε μία μικρότερη πύλη που είναι ανοιγόμενη στο νότιο τοίχο του κεντρικού τετράγωνου δωματίου πλευράς 7μ. περίπου.