Η επιλογή της Κορίνθου στις περιοδείες του Αποστόλου δεν ήταν τυχαία. Η Κόρινθος την εποχή του Παύλου ήταν η ανερχόμενη πρωτεύουσα, Μητρόπολη της Ελλάδας.
γράφει ο Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Ήταν προσφιλής και ισχυρή αποικία των Ρωμαίων, εμπορική και στρατιωτική βάση, συνδεδεμένη με την αυτοκρατορική οικογένεια, και έδρα του ρωμαίου Κυβερνήτη σε βαθμό Proconsul δηλαδή ανθύπατου (Προκόνσουλα) της Επαρχίας της Αχαΐας. Ακόμη διέθετε Συναγωγή και μεγάλη κοινότητα Εβραίων. Η ακριβής θέση της Συναγωγής δεν έχει εντοπιστεί, γίνεται δεκτό ότι βρισκόταν κεντρικά κοντά στο θέατρο. Είχε η Κόρινθος ως εμπορικό κέντρο και ως ρωμαϊκή κτήση όλες τις προϋποθέσεις για το έργο και την παραμονή του Παύλου.
Η Συναγωγή προσέφερε ένα σίγουρο τόπο, μια σταθερή έδρα για το κήρυγμα του. Ο πληθυσμός των Εβραίων στην Κόρινθο είχε αυξηθεί από νέους κατοίκους οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην πόλη μετά τον διωγμό τους από τη Ρώμη, από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο. Μεταξύ αυτών το ζεύγος Ακύλα & Πρίσκιλλα, στο σπίτι των οποίων έμενε ο Παύλος και εργαζόταν ως σκηνοποιός μαζί τους. Και οι δύο είχαν ασπασθεί τον χριστιανισμό, πριν τη γνωριμία τους με τον Παύλο και έγιναν πιστοί σύντροφοι και ακόλουθοι. Ο Παύλος στην Κόρινθο στο κήρυγμα του έγινε πιο απλός και κατανοητός για τον κόσμο από το κήρυγμα στην Αθήνα, εκτός Συναγωγής, το οποίο είχε προσαρμοσθεί στο κλίμα των Αθηνών. Ήταν ένα κοινό που απαρτιζόταν από τη πνευματική ελίτ της διανόησης, από Αρεοπαγίτες Αθηναίους, Αθηναίες, Επικούρειους, Στωικούς και ξένους. Η ομιλία στην Αθήνα αποτελεί και το μοναδικό Παύλειο Ευαγγελικό κήρυγμα που δείχνει τον τρόπο και τη μέθοδο συνομιλίας του χριστιανισμού με τη πνευματική κορυφή του ελληνορωμαϊκού κόσμου, τη συνάντηση του Χριστιανισμού με την ελληνική φιλοσοφία.
Εικ.2 Ο Απόστολος Παύλος ομιλών στην Αρχαία Κόρινθο, Τίμος Νικολόπουλος
Η Αθήνα ήταν η ακρόπολη της σκέψης και του πνεύματος, γεννήτρα πόλη φιλοσόφων, ποιητών, καλλιτεχνών, περήφανη για την πνευματική και πολιτιστική παράδοση της, σίγουρη για την πνευματική της ανωτερότητα και έτσι οχυρωμένη στην αυτάρκειά της δεν δεχόταν εξωτερικές επιδράσεις. Στεναχωρημένος ο Παύλος εγκατέλειψε την Αθήνα με προορισμό την Κόρινθο.
Σε αντίθεση η Κόρινθος ήταν πόλη μεταξύ δύο θαλασσών, του Κορινθιακού και Σαρωνικού κόλπου (bimaris, αμφιθάλασσος, διθάλασσος) με πολύχρωμο πλήθος κατοίκων και επισκεπτών με ερεθίσματα και επιδράσεις από άλλες περιοχές, συνηθισμένη στον εξωτισμό. Ήταν μία ανοικτή κοινωνία με ανοικτή διάθεση στο καινούργιο, στη καινοτομία και στα νέα μηνύματα που ερχόντουσαν από όλα τα μέρη του γνωστού τότε κόσμου. Το κοινωνικό περιβάλλον της Εκκλησίας και το θρησκευτικό περιβάλλον της Κορίνθου το οποίο περιείχε πολλές σημαντικές, μυστηριακές λατρείες ως αποτέλεσμα θρησκευτικού συγκρητισμού που τελούνταν στη Κόρινθο την εποχή του Παύλου ορίζουν το πλαίσιο της αλληλοεπίδρασης μεταξύ Παύλου και Κορινθίων.
Εδώ άλλαξε τον τρόπο προσέγγισης με την κοινωνία από αυτή των Αθηνών, μέσα στο πλαίσιο που είχε καθιερώσει η κορινθιακή θρησκευτική και πολιτική τάξη η οποία δεν ήταν αυτάρεσκη ούτε αλαζονική. Έτσι η κοινωνία γενικά δεν λειτούργησε αρνητικά στη νέα πίστη και στο έργο του Παύλου. Κυρίως η αδιαφορία των Κορινθίων ήταν η κύρια αιτία για τη μη εμπόδιση του έργου του Παύλου.
Σε αυτό το πλαίσιο ο Παύλος υπήρξε καθημερινός πολίτης της πόλεως, εργαζόμενος καθημερινά, έχοντας παρουσία στη ζωή της πόλεως κηρύσσοντας σταθερά τη νέα πίστη όχι μόνο στη πόλη, Συναγωγή και εκτός αυτής, αλλά με βάση την πόλη σε ολόκληρη την Πελοπόννησο και πέραν αυτής (Β΄ Κορ. 1,1).
Εικ.3-Ρωμαϊκό-Σχέδιο-Κορίνθου.-Πηγή-Α.Σ.Κ.Σ.Α
Η Κόρινθος έμοιαζε σε αρκετούς τομείς στη γενέτειρα του Παύλου Ταρσό της Κιλικίας της οποίας κατά τις Πράξεις «Εγώ άνθρωπος μεν ειμί Ιουδαίος Ταρσεύς της Κιλικίας ουκ άσήμου πόλεως πολίτης» (Πραξ.2,1 3,9). Επί πλέον η Ταρσός άνηκε στη κατηγορία των ελευθέρων πόλεων (civitates liberae) μαζί με την Έφεσο, την Αντιόχεια και την Σμύρνη. Οι πόλεις αυτές είχαν σχετική διοικητική αυτονομία στις εσωτερικές υποθέσεις τους, πάντοτε υπό τον ρωμαϊκό έλεγχο. Έτσι η πόλη ζούσε με ένα τρόπο του ελληνικού πολιτισμού με τη κουλτούρα που είχε αφήσει η αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και με αντίστοιχους θεσμούς. Η Ταρσός ήταν κέντρο του Ελληνιστικού Ιουδαϊσμού της διασποράς, δηλαδή μία Ελληνιστική πόλη με μεγάλο ιουδαϊκό στοιχείο που χρησιμοποιούσε την Ελληνική γλώσσα και την Βίβλο στα Ελληνικά με συνεχή αναφορά και όνειρο την Ιερουσαλήμ.
Η Ταρσός όπως και η Κόρινθος ήταν σταυροδρόμι πολλών οδών και πολιτισμών. Διαθέτοντας λιμάνι μέσω του ποταμού Κύδνου έρχονταν σε επαφή με όλους τους εμπορευόμενους στη Μεσόγειο. Συγχρόνως ήταν και πόλη της βιομηχανίας με κύριο αντικείμενο την επεξεργασία υφασμάτων με πρώτη ύλη το κατσικίσιο μαλλί τα οποία ήσαν το υλικό κατασκευής σκηνών. Είναι πιθανόν αυτή να ήταν η κύρια επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας του Σαύλου.
Κατά τον Στράβωνα η Ταρσός συναγωνιζόταν την Αθήνα και την Αλεξάνδρεια ως κέντρο πολιτισμού, πολιτικής και φιλοσοφίας και ακόμη κατά το 50π.Χ. κυβερνήτης αυτής χρημάτισα ο Κικέρων. Σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής υπήρξε γεννήτωρ πολλών φιλοσόφων που εξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο. Ποικίλες θρησκείες από διαφορετικές καταγωγές δημιούργησαν συνεχώς το υπόβαθρο για συγκρίσεις μεταξύ τους στο πλαίσιο συγκρητισμού με στοιχεία ελληνικά, περσικά, συριακά.
Εικ 4: Τα ταξίδια του Αποστόλου Παύλου
Έτσι ο Σαύλος βρήκε πολλά κοινά σημεία στη πόλη και στο περιβάλλον της ρωμαϊκής Κορίνθου με την Ταρσό που παρουσίαζε αντίστοιχη εικόνα με την Κόρινθο με πολλές φυλές, ποικίλα ήθη, γλώσσες και ιδιαίτερες κοινωνικές συμπεριφορές. Μεταξύ την γλωσσών που λαλούνταν ήσαν τα αραμαϊκά της Μέσης Ανατολής (τη μητρική γλώσσα του Ιησού και ίσως της μητέρας του Σαύλου), τα ελληνικά, τα λατινικά. Στην Ταρσό ο Σαύλος υπηρετώντας τον Ιουδαϊσμό βίωνε μια κουλτούρα που σχετίζονταν καθημερινά με τον Θεό, με την πολιτική και την κοινωνική ζωή. Όλα αυτά μορφοποιούνταν σε δραστηριότητες γεμάτο ζήλο, προπαγάνδα, ως φανατικός ζηλωτής, για την υπεράσπιση της Ιουδαϊκής ιδέας, των πατρογονικών αξιών και την πιστή εφαρμογή του Νόμου.
Σε αντίθεση ο Παύλος, μετά την μεταστροφή του, στο δρόμο προς τη Δαμασκό, από διώκτης των χριστιανών σε διωκόμενο και κήρυκα του Χριστού, σε μια ριζοσπαστική εξέλιξη του ιδίου, ξεπερνώντας τη στενή εθνικιστική ταυτότητα του Ιουδαίου, δίδασκε στην Κόρινθο, στο πλαίσιο της οικουμενικής του αποστολής, το Ευαγγέλιο, την αλλαγή τρόπου ζωής με αντίστοιχες συμπεριφορές, το νέο τρόπο σκέψης, τις νέες ιδέες, τον καινό άνθρωπο.
Στην Κόρινθο έχει ακόμα ένα στοιχείο που τον συνέδεε με την Ταρσό. Εξασκεί το επάγγελμα του Σκηνοποιού, το οποίο ίσως σου έδινε τη δυνατότητα και τη γνώση να κατασκευάζεις και άλλα προϊόντα από δέρμα ή μαλλί ζώων. Η σκηνοποιία μαζί με τη ταπητουργία και τη βαφή με πορφύρα ήσαν από τα πλέον προσοδοφόρα επαγγέλματα της εποχής του. Ειδικά για την Κόρινθο, όπου η μετακίνηση πολλών ανθρώπων στη πόλη, στα λιμάνια, και κατά τους Ισθμιακούς αγώνες του εξασφάλιζαν συνεχή εργασία καθόσον ο κάθε ταξιδιώτης έφερε μαζί του μια σκηνή που συνήθως χρειαζόταν επισκευή ή αντικατάσταση.
Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.
