Σμύρνη, Φεβρουάριος 1912
Το Quai είναι ασφυκτικά γεμάτο κόσμο και στα αρχοντικά που βρίσκονται κατά μήκος του ο κάθε ιδιοκτήτης έχει ανεβάσει τη σημαία της εθνικότητάς του. Απ’ άκρη σε άκρη ανεμίζουν ελληνικές, ευρωπαϊκές, οθωμανικές και αμερικάνικες σημαίες. Όλοι είναι ντυμένοι με τα καλά τους και έχουν γεμίσει τα καφενεία, τα μπαλκόνια και τη προκυμαία. Όλοι ανυπομονούν για την έναρξη των λεμβοδρομιών, για το μεγαλύτερο γεγονός της χρονιάς που λαμβάνουν μέρος όλα τα σχολεία κάθε εθνικότητας της Σμύρνης. Ανάμεσα σε αυτό το χαρούμενο πλήθος, μια παρέα παιδιών έχει σκαρφαλώσει στις καρέκλες του Café de Paris για να βλέπουν τις λέμβους. Είναι η πρώτη φορά που η Άννα με τον Ρεσάτ και ο Ισαάκ με τη Ρόζα μπορούν να παρακολουθήσουν χωρίς τους γονείς τους και να στηρίξουν τις ομάδες των σχολείων τους αλλά και δε γίνεται να μη γιορτάσουν τη μέρα με τις οικογένειές τους.
Οι τέσσερις φίλοι αλλά και οι οικογένειες τους, μπορεί να έχουν διαφορετικές εθνικότητες όμως τους δένει μια ισχυρή φιλία. Όλοι μαζί ζουν ευτυχισμένες στιγμές, γιορτάζουν από κοινού τις μεγάλες γιορτές τους και περνούν ξέγνοιαστα τα καλοκαίρια τους στο Κορδελιό. Όμως οι ευτυχισμένες στιγμές σύντομα θα χαθούν και στιγμές αγωνίας και φόβου θα φωλιάσουν στις ψυχές τους όταν οι πρώτοι διωγμοί και τα σύννεφα των Βαλκανικών Πολέμων κάνουν την εμφάνισή τους πάνω από τον καταγάλανο ουρανό της Σμύρνης. Όμως, η Σμύρνη πάντα προστατεύεται, προσπαθεί να μη χάσει τους ρυθμούς της με τους Σμυρνιούς να συνεχίζουν να διασκεδάζουν όπως και πριν. Η Άννα, ο Ρεσάτ, η Ρόζα και ο Ισαάκ μεγαλώνουν μέσα σε αυτό το κλίμα τρόμου αλλά δε παύουν να ονειρεύονται, δεν παύουν ακόμα και όταν η μεγάλη καταστροφή πλησιάζει.
Η συγγραφέας, σεναριογράφος και σκηνοθέτης Μαρία Ηλιού μας διηγείται την ιστορία φιλίας της Άννας, της Ρόζας, του Ρεσάτ, του Ισαάκ και των οικογενειών τους – των Βλαστών, των Μοντιάνο, των Μπερμπεριάν και των Κασαμπά – με φόντο τη Σμύρνη της άνοιξης του 1912, πριν ξεσπάσoυν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, όταν τα παιδιά ήταν ήδη οκτώ χρονών. Οι οικογένειες μπορεί να έχουν διαφορετική εθνικότητα και θρήσκευμα (Χριστιανοί, Αρμένιοι, Μουσουλμάνοι και Εβραίοι), όμως τους ενώνει μια βαθιά φιλία που αντέχει στα δύσκολα χρόνια που πρόκειται να ακολουθήσουν. Μέσα από τη κινηματογραφική αφήγηση της κα. Ηλιού, ο αναγνώστης παρακολουθεί τις ζωές των τεσσάρων φίλων να μεταμορφώνονται, να μεγαλώνουν και από εκεί που ήταν παιδιά να γίνονται ενήλικες με όνειρα και προσδοκίες για το μέλλον. Όμως μαζί τους μεταμορφώνεται και η πόλη, όπου την ανεμελιά και την ευτυχία τη διαδέχεται βίαια ο τρόμος και ο όλεθρος. Η γραφή της κα. Ηλιού είναι απλή και μεστή με πλούσιο λεξιλόγιο ενώ οι περιγραφές τις αποδεικνύουν τη μαεστρία με την οποία έπλεξε τη μυθοπλασία με τα ιστορικά γεγονότα. Κλείνοντας, το μυθιστόρημα «Μια φιλία στη Σμύρνη» δεν είναι μια απλή μυθοπλαστική ιστορία γύρω από τη Μικρασιάτικη Καταστροφή αλλά ένας ύμνος για τη φιλία και την ενηλικίωση, καθώς και ένας αποχαιρετισμός στις χαμένες πατρίδες.
Το μυθιστόρημα της Μαρίας Ηλιού «Μια φιλιά στη Σμύρνη» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μίνωας.