Ένιωθε σαν να είχε βυθιστεί σε έναν ζωντανό εφιάλτη. Ο κόσμος ήταν ο ίδιος, αλλά οι άνθρωποι έμοιαζαν αλλόκοτοι, ως και φρικιαστικοί.
26 Αυγούστου 1939, Κρούπα, Ανατολική Πολωνία
Ο Βίτολντ Πιλέτσκι λαμβάνει εντολή να συγκεντρώσει μια ομάδα στρατιωτών και να κατευθυνθεί βορειοανατολικά της Πολωνίας, στο Πιότρκοφ Τριμπουνάλσκι και να αναχαιτίσουν την γερμανική εισβολή στα εδάφη τους. Όμως οι Γερμανικές Δυνάμεις είναι οι πιο ισχυρές και καταλαμβάνουν την Πολωνία, με τις εναπομείναντες στρατιωτικές δυνάμεις να κατευθύνονται στη Βαρσοβία. Ο Βίτολντ χωρίς δεύτερη σκέψη εντάσσεται στην Αντίσταση της Βαρσοβίας και αναλαμβάνει αμέσως δράση ως υπεύθυνος στρατολόγησης.
21 Σεπτεμβρίου 1940, Άουσβιτς, Πολωνία
Οι Ναζί έχουν εδραιώσει την κυριαρχία τους στη Πολωνία. Δεκάδες χιλιάδες Πολωνοί υποχρεώθηκαν σε καταναγκαστική εργασία ενώ όσοι έφεραν αντίσταση θανατώνονταν. Όσοι επιβίωσαν ήταν αναγκασμένοι είτε να κοιμούνται στα συντρίμμια είτε να ζητούν φιλοξενία στα σπίτια φίλων και συγγενών. Οι Γερμανοί είχαν δείξει το σκληρό τους πρόσωπο και στην Εβραϊκή κοινότητα της Πολωνίας, απελαύνοντας ένα μεγάλο της μέρος και οδηγώντας το είτε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης είτε σε μαζικές εκτελέσεις.
Οι Δυνάμεις της Αντίστασης προσπαθούν να πλήξουν με μικροπληροφορίες τις επικείμενες θέσεις των Γερμανών αλλά και να εδραιώσουν ένα σύστημα ταχυδρόμων όπου θα περνούσε μυστικά πληροφορίες στην εξόριστη κυβέρνηση και στους ηγέτες των δυτικών κρατών. Ωστόσο, η Αντίσταση έχει στρέψει τη προσοχή της στα στρατόπεδα συγκέντρωσης έχοντας ως επίκεντρο εκείνο του Άουσβιτς καθώς οι πληροφορίες που λάμβαναν δεν αποκάλυπταν αρκετά για τη λειτουργία και τον πραγματικό του χαρακτήρα. Ανήσυχοι για την κατάσταση που μπορεί να επικρατεί προτείνουν στον Βίτολντ να συλληφθεί και να οδηγηθεί εθελοντικά στο Άουσβιτς. Αν και σοκαρισμένος, ο Βίτολντ με αυταπάρνηση και θάρρος δέχεται προκειμένου να παρακολουθεί και να συγκεντρώνει πληροφορίες για τις απάνθρωπες συνθήκες στο στρατόπεδο του θανάτου.
Το στρατόπεδο είχε έναν τρόπο να ξεσκεπάζει την υποκρισία και να αποκαλύπτει την αληθινή προσωπικότητα ενός ανθρώπου.
Κατά την άφιξή του καταλαβαίνει ότι η συγκρότηση αντιστασιακού πυρήνα θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη και πως καμία αναφορά δεν είναι ικανή να περιγράψει τις πραγματικές συνθήκες στο Άουσβιτς. Το σύστημα με τους Γερμανούς κάπο έχει σκοπό να αναπτύξει τον φόβο και να στρέψει τους κρατούμενους κατά των συγκρατούμενων τους εκμηδενίζοντας έτσι την αξία της ανθρώπινης ζωής. Μόνος τρόπος επιβίωσης το κατεβασμένο κεφάλι. Ο Πιλέτσκι ξεκινά με προσεκτικές κινήσεις να αναζητεί συνεργάτες για την αντίσταση. Ωστόσο κατανοεί ότι μια απόπειρα εξέγερσης και απόδρασης μπορεί να φέρει σοβαρά αντίποινα στους πιο αδύναμους και προσπαθεί μέσα από τις αναφορές του να καλλιεργήσει την ιδέα του βομβαρδισμού από τις Συμμαχικές Δυνάμεις. Οι Σύμμαχοι από τη πλευρά τους, φοβούμενοι από την αντίδραση του Χίτλερ είναι απρόθυμοι να προχωρήσουν σε κάποια επίθεση αγνοώντας τις τραγικές μεθόδους εξόντωσης των κρατουμένων.
Στα τρία χρόνια παραμονής του, το στρατόπεδο επεκτείνεται για να δέχεται Σοβιετικούς και Εβραίους με πρωταρχικό στόχο τη συνολική τους εξόντωση στους θαλάμους αερίων. Οι σκηνές που ακολουθούν είναι φρικτές. Άντρες, γυναίκες και παιδιά γνωρίζουν μαρτυρικό θάνατο. Το Άουσβιτς από ένα στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας μετατρέπεται σε στρατόπεδο θανάτου. Ο Βίτολντ παρακολουθεί σοκαρισμένος, ενημερώνει τη Πολωνική Αντίσταση και προσπαθεί να αφυπνίσει τους συμμάχους. Η Βρετανία και η Αμερική καταδικάζουν την γενοκτονία των Εβραίων αλλά η στάση τους παραμένει ακόμα μετριοπαθής, επιτρέποντας έτσι στον Χίτλερ να συνεχίζει την ανελέητη εξόντωση του Εβραϊκού πληθυσμού.
Οι περιπέτειες του Εθελοντή δεν τελειώνουν με την απόδραση από το στρατόπεδο θανάτου. Συνεχίζει την αντιστασιακή του δράση συντάσσοντας τις αναφορές για το Άουσβιτς και συμμετέχοντας ενεργά στην Εξέγερση της Βαρσοβίας. Όταν οι Σοβιετικοί καταλαμβάνουν την αγαπημένη του πατρίδα, μπαίνει στο στόχαστρο, συλλαμβάνεται και καταδικάζεται για έσχατη προδοσία. Ο άνθρωπος που προσπάθησε να αποκαλύψει το πραγματικό πρόσωπο των Ναζί εκτελέστηκε στις 25 Μαΐου 1948.
Ο Jack Fairweather αφηγείται την ιστορία ενός αφανή ήρωα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ενός γενναίου αξιωματικού του Πολωνικού Στρατού και μέλος της Αντίστασης, που με αυταπάρνηση και αγάπη για τη πατρίδα διείσδυσε εθελοντικά στο Άουσβιτς. Ενός ανθρώπου που έφυγε από τη ζωή πιστεύοντας ότι απέτυχε αλλά στην ουσία η συνεισφορά του αποδείχθηκε πολλά χρόνια αργότερα. Ο συγγραφέας βασίζεταweι σε απομνημονεύματα, συνεντεύξεις, προσωπικές μαρτυρίες και φωτογραφίες για να μεταφέρει την ατμόσφαιρα του στρατοπέδου σεβόμενος πάντα τόσο τη μνήμη του Βίτλοντ Πιλέτσκι όσο και αυτών που έχασαν άδικα τη ζωή τους πίσω από τις πύλες του Άουσβιτς. «Ο Εθελοντής» είναι μια ιστορία που πρέπει να διαβαστεί από τον κάθε αναγνώστη και να ακούσει μέσα από τις σελίδες του τη φωνή του Βίτολντ Πιλέτσκι, του ανθρώπου που προσφέρθηκε, νικήθηκε και εκτελέστηκε για την αλήθεια.
Το βιβλίο του Jack Fairweather «Ο Εθελοντής» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Gutenberg.