Ένας σύγχρονος οδοιπόρος – δημοσιογράφος ταξιδεύει στο φωτεινό Αιγαίο, εκεί που τα σύνορα Δύσης και Ανατολής γίνονται πιο διακριτά, και σε μια πόλη που ο ήχος του ονόματός της είχε κάτι θρυλικό, τη Σμύρνη, το «Μαργαριτάρι του Αιγαίου». Όμως, πριν περάσει στη κοσμοπολίτικη Σμύρνη, θα κάνει μια στάση στη Χίο, που η ασυνήθιστη ομορφιά της τον καλεί να την εξερευνήσει. Θα μιλήσει με αγνώστους, θα επισκεφτεί τα μαστιχοχώρια και τα ιστορικά μοναστήρια της και θα περάσει ατελείωτες ώρες στη βιβλιοθήκη της διαβάζοντας τις καταγραφές διάφορων περιηγητών του Μεσαίωνα αλλά και καταγραφές που φτάνουν ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Ώσπου αντιλαμβάνεται ότι η Χίος και η παλιά Σμύρνη συνδέονται στενά και αποφασίζει να περάσει στα παράλια τη Μικράς Ασίας.
Φτάνοντας στη Σμύρνη, αναζητά τα απομεινάρια της παλιάς πόλης, συνειδητοποιεί με λύπη πως τα μόνα που έμειναν αλώβητα από τη καταστροφή ήταν τα προάστια της Πούντας και του Μπουρνόβα και ο Πύργος του Ρολογιού που στέκει αγέρωχος. Συνομιλεί με γνωστούς συγγραφείς και καλλιτέχνες, με απλούς ανθρώπους και με απόγονους φραγκολεβαντινών οικογενειών που κατάφεραν οι πρόγονοί τους να μείνουν μετά τη Καταστροφή του ’22. Του εκμυστηρεύονται ότι μέχρι σήμερα οι Τούρκοι Εθνικιστές τη θεωρούν ακόμα μια πόλη απίστων καθώς το αποτύπωμα των Ελλήνων, των Αρμένιων και των Λεβαντινών είναι ακόμα ζωντανό, αλλά και με τους σύγχρονους Σμυρναίους να διαφέρουν από τους υπόλοιπους Τούρκους. Οι έρευνές του τον οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο κύκλος αίματος που άνοιξε με τη Σφαγή της Χίου έκλεισε με τη Καταστροφή της Σμύρνης ακριβώς εκατό χρόνια αργότερα, αποτελώντας έτσι τη πρώτη και τη τελευταία πράξη μιας εθνικής τραγωδίας. Όμως, καταλαβαίνει και κάτι ακόμα, ένα τέτοιο ταξίδι στο παρόν και στο παρελθόν μπορεί να είναι επώδυνο, αλλά σου προσφέρει μια ευκαιρία να συμφιλιωθείς με την Ιστορία και να βρεις γαλήνη.
Ίσως η μεγάλη φωτιά της Σμύρνης να ήταν αναπόφευκτη. Στις πολυπολιτισμικές οθωμανικές πόλεις σιγόκαιγε από καιρό μια υφέρπουσα φωτιά, που έκανε τη συνέχιση της συμβίωσης των κατοίκων τους να φαντάζει αδιανόητη, κι έτσι ίσως μακροπρόθεσμα ένα τρομερό τέλος να ήταν προτιμότερο από έναν τρόμο χωρίς τέλος. Το σημερινό Ισμίρ είναι μια σύγχρονη πόλη που, παρά την Καταστροφή το 1922, έχει πολλά κοινά με την παλιά Σμύρνη. Ίσως ο λόγος που το Ισμίρ, όπως και η προκάτοχός του, παρέμεινε ανοιχτόμυαλη πόλη να ήταν η γεωγραφία. Το φωτεινό Αιγαίο Πέλαγος μεταμόρφωσε και τους νέους κατοίκους αυτής της πόλης σε ανεκτικούς, ζωντανούς ανθρώπους, διευρύνοντας τον ορίζοντα τους και συντονίζοντάς τους στον απαλό ρυθμό των κυμάτων του. Η θάλασσα αλλάζει τα πάντα.
Ο διακεκριμένος συγγραφέας και δημοσιογράφος Lutz C. Kleveman, με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την Καταστροφή της Σμύρνης, κάνει ένα οδοιπορικό μνήμης στα ελληνικά νησιά και στη Σμύρνη. Επηρεασμένος από τη μέθοδο των Ευρωπαίων οδοιπόρων, κρατά ημερολόγιο και αναζητά τα ίχνη που άφησε πίσω της η Καταστροφή, μετατρέποντας έτσι αυτό το οδοιπορικό σ’ ένα ταξίδι στο χρόνο. Πρώτος του σταθμός σε αυτό το ταξίδι είναι η Χίος, που έχει χάσει πλέον τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της λόγο του προσφυγικού κύματος αλλά με την Ιστορία να έχει αφήσει τα σημάδια της. Συνεχίζει το οδοιπορικό του στη Σμύρνη, στο άλλοτε «λεβάντε της Ανατολής», όπου αναζητά τα απομεινάρια των ένδοξων ημερών της, συναντά γνωστούς συγγραφείς και καλλιτέχνες, μιλά με αγνώστους και προσπαθεί να νιώσει τον παλμό της. Ολοκληρώνει το ταξίδι του στη Σάμο και στη Λέσβο και παρομοιάζει τα σημερινά Hot Spot με τους προσφυγικούς καταυλισμούς του 1922. Κλείνοντας, το βιβλίο του Lutz C. Kleveman «Σμύρνη. Ταξίδι στον χρόνο» δεν αποτελεί μια ξερή αφήγηση ιστορικών γεγονότων αλλά είναι ένα έργο που φροντίζει να «πάρει μαζί του» τον αναγνώστη και να του δώσει τροφή για σκέψη το μέλλον.
Το βιβλίο του Lutz C. Kleveman «Σμύρνη. Ταξίδι στον χρόνο» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.
