Ως ζήτημα πρώτης προτεραιότητας για τη χώρα, με ενεργή και ουσιαστική συμμετοχή των Δήμων, έθεσε ο Πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε Γιώργος Πατούλης, τον σχεδιασμό και την αξιοποίηση του νέου ΕΣΠΑ όπως και κάθε άλλου ευρωπαϊκού προγράμματος χρηματοδότησης, στο συνέδριο με θέμα: «Υποδομές, Επενδύσεις, Ανάπτυξη», παρουσιάζοντας, παράλληλα, τις προτάσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης α’ βαθμού.
Τη διεκδίκηση αυτή εστίασε ο κ. Πατούλης, σε λόγους πολιτικής τάξης. «Δεν είναι δυνατόν ο θεσμός της Αυτοδιοίκησης Α’ Βαθμού να μην συμμετέχει σε αποφάσεις που αφορούν στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας. Και δεν μπορεί να υπάρχει αναπτυξιακή προοπτική για την πατρίδα μας, εάν δεν μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι αυτή αφορά σε όλη την Ελλάδα, σε κάθε τοπική κοινωνία» ανέφερε με την επισήμανση να μην αποτελέσει το ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020 μία ακόμη χαμένη μεγάλη εθνική ευκαιρία. Κατά δεύτερον λόγο τέθηκε το ζήτημα της οικονομικής επιβίωσης των Δήμων, καθώς το ΕΣΠΑ και οι διάφορες άλλες κοινοτικές πηγές χρηματοδότησης αποτελούν στη δύσκολη αυτή οικονομική συγκυρία, τη μοναδική πηγή χρηματοδότησης προκειμένου να μπορέσουν να ανταποκριθούν οι Δήμοι στον αναπτυξιακό ρόλο τους. «Το μεγαλύτερο μέρος του αναπτυξιακού σχεδιασμού μας στηρίζεται στη χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα και το νέο ΕΣΠΑ και τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά προγράμματα μπορούν να αποτελέσουν πραγματικά μοχλούς για την επανεκκίνηση της εθνικής οικονομίας και την διασφάλιση της αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας μας».
Ο Πρόεδρος της Κ.Ε.Δ.Ε Γ. Πατούλης, παρουσίασε τις διαπιστώσεις και προτάσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης α’ βαθμού ως προς το νέο ΕΣΠΑ:
Δεν περιλαμβάνεται Εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα με δικαιούχους τους Δήμους, και δεν υπάρχει ρητή δέσμευση για τα «ολοκληρωμένα προγράμματα τοπικής ανάπτυξης», τα οποία σύμφωνα με τις Κοινοτικές κατευθύνσεις πρέπει να χρηματοδοτηθούν με το 5% των πόρων του ΕΤΠΑ. Η μόνη αναφορά στη συμμετοχή των Δήμων είναι η αόριστη διατύπωση: «Κατά την εξειδίκευση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων θα ληφθεί μέριμνα ώστε συγκεκριμένες κατηγορίες δράσεων και σημαντικοί πόροι να έχουν ως δικαιούχους τους Δήμους». Η διατύπωση αυτή δεν διασφαλίζει τη συμμετοχή των Δήμων στην υλοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ.
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση, Κατάρτιση, Απασχόληση» αποτελεί συνένωση των προηγούμενων δύο Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των Υπουργείων Εργασίας και Παιδείας και έχει πόρους μειωμένους κατά 60% σε σχέση με τους αντίστοιχους πόρους της περιόδου 2007–2013, παρότι, λόγω της κρίσης, θα έπρεπε να είναι αυξημένοι.
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μεταρρύθμιση του Δημόσιου Τομέα» αποτελεί συνένωση των προηγούμενων δύο Επιχειρησιακών Προγραμμάτων «Διοικητική Μεταρρύθμιση» και «Ψηφιακή Σύγκλιση», που είναι καταρχήν θετική επιλογή, αλλά έχει πόρους μειωμένους σε σχέση με τους αντίστοιχους πόρους της περιόδου 2007–2013. Σε κάθε περίπτωση, προτείνεται να περιληφθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αυτό η οργάνωση και ο λειτουργικός εκσυγχρονισμός των 325 Δήμων.
Οι Δήμοι αναφέρονται στο ΕΣΠΑ, συνολικά, ως «φορείς υλοποίησης με οργανωτικές αδυναμίες και περιορισμένη διαχειριστική επάρκεια», ενώ είναι γνωστή η σημαντική συμβολή τους όχι μόνο στην ταχεία απορρόφηση «βαλτωμένων» προγραμμάτων, αλλά και στην ύπαρξη σημαντικής προστιθέμενης αξίας από την υλοποίηση των σχετικών δράσεων, λόγω της γνώσης των τοπικών προβλημάτων και της δυνατότητας άμεσης και αποτελεσματικής παρέμβασής τους σε τοπικό επίπεδο.
Η έγκριση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από την Ε.Ε. έγινε στο τέλος του 2014 και η έναρξη της εφαρμογής τους προβλέπεται να γίνει στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2015, δηλαδή 1,5 χρόνο από την τυπική ημερομηνία έναρξης της ισχύος του ΕΣΠΑ. Για τον λόγο αυτό έχει προταθεί να ξεκινήσει άμεσα η εφαρμογή «εμπροσθοβαρών έργων», στα οποία να περιλαμβάνονται τα έργα που στηρίζουν την τοπική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.
Στο πλαίσιο αυτό, το Διοικητικό Συμβούλιο της Κ.Ε.Δ.Ε, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στη συμμετοχή των Δήμων στο νέο ΕΣΠΑ, ζητά:
Για το τρέχον ΕΣΠΑ 2007-2013:
Nα λυθεί η εκκρεμότητα χρηματοδότησης για την ολοκλήρωση των έργων Δήμων τα οποία διαχειρίζεται η ΕΕΤΑΑ ως ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης.
Για το νέο ΕΣΠΑ:
Να εγκριθεί η χρηματοδότηση υποστήριξης των Δήμων από την Τεχνική Βοήθεια, που διαχειρίζεται η ΜΟΔ για την ωρίμανση των νέων έργων τους, όπως είχε συμφωνηθεί με την προηγούμενη κυβέρνηση.
Να υιοθετηθεί η πρόταση της ΚΕΔΕ για το Πρόγραμμα Ενδυνάμωσης και Υποστήριξης των Δήμων ως δικαιούχων του νέου ΕΣΠΑ.
Να ρυθμιστεί νομοθετικά η δυνατότητα κάθε Δήμου να προκηρύσσει και να υπογράφει σύμβαση για τεχνικό σύμβουλο υποστήριξης των υπηρεσιών του για την ωρίμανση και την εκτέλεση των έργων του.
Όσον αφορά στα κοινωνικά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς πόρους, όπως αυτό για την αντιμετώπιση της φτώχειας, η θέση της Κ.Ε.Δ.Ε είναι ότι η Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού πρέπει να έχει τον κεντρικό ρόλο στη διαχείρισή τους.
Ως προς τη διαχείριση των επιχειρησιακών προγραμμάτων, και με δεδομένη την πολύ θετική εμπειρία που υπάρχει από την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, η Κ.Ε.Δ.Ε ζητά να οριστεί η ΕΕΤΑΑ ως ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης κατηγοριών δράσης που αφορούν στους Δήμους. Ο προϋπολογισμός των εν λόγω κατηγοριών δράσης πρέπει να υπερβαίνει τα 2 δισ. ευρώ.
