Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητας των οστών, με συνέπεια να γίνονται πιο εύθραυστα και να αυξάνεται ο κίνδυνος να υποστούν κάταγμα.
Αίτια οστεοπόρωσης
Η οστεοπόρωση διακρίνεται σε:
Παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση
Έχει αποδειχθεί και βρεθεί πως το 30% των γυναικών και το 18% των ανδρών άνω των 45 ετών έχουν κάποιο βαθμό οστεοπόρωσης.
Συμπτώματα οστεοπόρωσης
Η οστεοπόρωση για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να μην παρουσιάζει συμπτώματα, για αυτό χαρακτηρίζεται και ως σιωπηλή νόσος. Αργότερα μπορεί να παρουσιαστούν ήπιοι πόνοι στη ράχη ή στην οσφύ. Αρκετά συχνά συμβαίνουν μικροδοκιδικά κατάγματα στους θωρακικούς κυρίως σπονδύλους και προοδευτική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης (κύφωση) και ελάττωση του ύψους του ατόμου που μπορεί να φτάσει τα 10-20 εκατοστά.
Προοδευτική παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης στην οστεοπόρωση-κύφωση
Πολλές φορές ένα απλό σκύψιμο ή η άρση ακόμη και κάποιου μικρού βάρους μπορεί να προκαλέσει συμπιεστικό κάταγμα σε κάποιο σπόνδυλο και πόνο. Η οστεοπόρωση είναι επίσης η κυριότερη αιτία καταγμάτων ισχίου, πηχεοκαρπικής, ποδοκνημικής και άνω άκρου βραχιονίου εξαιτίας κακώσεων μικρής βίας σε ηλικιωμένους.
Διάγνωση της οστεοπόρωσης
Η διάγνωση της οστεοπόρωσης γίνεται από τον εξειδικευμένο γιατρό με βάση την κλινική εικόνα, τον ακτινολογικό έλεγχο, τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας με την τεχνική DEXA στην οσφυϊκή μοίρα, στο ισχίο ή στην περιφερική κερκίδα, καθώς και με ειδικές εξετάσεις αίματος και ούρων. Σε έλεγχο για οστεοπόρωση πρέπει να υποβάλλονται όλες οι γυναίκες άνω των 65 ετών, οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση που παρουσιάζουν παράγοντες κινδύνου για κάταγμα, οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που έχουν υποστεί κάποιο κάταγμα, καθώς και οι άνδρες και οι γυναίκες μικρότερης ηλικίας με συνυπάρχοντα νοσήματα που συνδέονται με την οστεοπόρωση.
Θεραπεία της οστεοπόρωσης
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν ποικίλες διαθέσιμες θεραπείες για την οστεοπόρωση. Επιγραμματικά, αναφέρουμε την ορμονική θεραπεία υποκατάστασης, τα συμπληρώματα ασβεστίου, μαγνησίου και βιταμίνης D, την καλσιτονίνη, τα διφωσφονικά άλατα, τηντεριπαρατίδη, το Denosumab κτλ.
Η τακτική άσκηση, τόσο η αεροβική γυμναστική όσο και οι ασκήσεις αντίστασης με βάρη, καθώς και η επαρκής έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία συνεισφέρουν τόσο στην πρόληψη όσο και στη θεραπεία της οστεοπόρωσης. Σε ηλικιωμένους οστεοπορωτικούς ασθενείς οι ασκήσεις που βελτιώνουν την ισορροπία και το βάδισμα και η μείωση του κινδύνου πτώσεων προφυλάσσουν από αρκετά οστεοπορωτικά κατάγματα.
Συμπερασματικά η οστεοπόρωση είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Η παρακολούθηση και η θεραπεία της είναι εξατομικευμένη για κάθε ασθενή, λαμβάνοντας υπόψιν το ιστορικό, τις συνυπάρχουσες παθήσεις, το περιβάλλον του ασθενούς και το επίπεδο δραστηριότητάς του. Ο εξειδικευμένος πάνω στα θέματα της οστεοπόρωσης ιατρός είναι συνεπώς κατάλληλος για τη διάγνωση, παρακολούθηση και αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης.
Δρ Γεώργιος Αλ. Τσακωτός MD, MSc, PhD
Χειρουργός Ορθοπαιδικός
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης (master) στα μεταβολικά νοσήματα των οστών-οστεοπόρωση