Aπό τη στιγμή που γεννιέται το παιδί μέχρι περίπου τα 12-14 χρόνια ο οργανισμός του αναπτύσσεται ραγδαία. Λόγω αυτού του γρήγορου ρυθμού ανάπτυξης, οι προληπτικές εργαστηριακές εξετάσεις είναι απαραίτητες, διότι μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση και έγκαιρη αντιμετώπιση πιθανών διαταραχών.
Oι πιο συχνές παθήσεις που μπορεί να διαγνωστούν και να προληφθούν,, είναι η αναιμία και η υπερχοληστερολαιμία, ενώ εύκολα μπορεί να ελεγχθεί η θυρεοειδική λειτουργία και τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα.
ΣΙΔΗΡΟΠΕΝΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ
Με μια απλή εξέταση αίματος μπορούμε να μετρήσουμε την αιμοσφαιρίνη, τον αιματοκρίτη, το σίδηρο ορού και τη φερριτίνη, για να διαπιστωθεί αν υπάρχει αναιμία. H αναιμία μπορεί να παρατηρηθεί σε κατά τα άλλα υγιή παιδιά και συνήθως οφείλεται σε ανεπαρκή πρόσληψη σιδήρου, σε σχέση με τις ανάγκες του αναπτυσσόμενου οργανισμού. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων συστήνει να εξετάζονται όλα τα βρέφη μεταξύ 9-12 μηνών, ενώ αυτά που έχουν παράγοντες κινδύνου για έλλειψη σιδήρου ( προωρότητα, χαμηλό βάρος γέννησης, χαμηλές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, περιορισμένη πρόσβαση σε τροφές που είναι πλούσιες σε σίδηρο, χορτοφαγικές δίαιτες) η εξέταση να επαναλαμβάνεται και σε μεγαλύτερη ηλικία. Η έλλειψη σιδήρου αντιμετωπίζεται εύκολα με σωστή διατροφή και συμπληρώματα σιδήρου που θα συστήσει ο παιδίατρος. Πολύ σημαντική περίοδος είναι η προεφηβεία και η εφηβεία, ιδιαίτερα για τα κορίτσια, που εξαιτίας της εμμήνου ρύσεως, μπορεί να εμφανίσουν ελαφριά αναιμία. Επιπλέον από την ίδια εξέταση αίματος παίρνουμε σημαντικές πληροφορίες για τον αριθμό και τον τύπο των λευκών, τον αριθμό και το μέγεθος των αιμοπεταλίων.
ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ
Ο έλεγχος για τη διαταραχή των λιπιδίων στην παιδική ηλικία βασίζεται στη λογική ότι όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση των δυσλιπιδαιμιών στα παιδιά τόσο περισσότερο θα μειωθεί ο κίνδυνος και η βαρύτητα των καρδιαγγειακών νόσων στη ενήλικη ζωή. Οι διαταραχές των λιπιδίων δεν δίνουν κλινικά συμπτώματα στη μεγάλη πλειοψηφία των περιπτώσεων και ένας επιλεκτικός έλεγχος μόνο σε παιδιά με θετικό οικογενειακό ιστορικό αποτυγχάνει να εντοπίσει ένα σημαντικό αριθμό παιδιών με λιπιδαιμικές διαταραχές.
Η υπερχοληστερολαιμία και η υπερτριγλυκεριδαιμία είναι ένα αρκετά συνηθισμένο πρόβλημα στα Eλληνόπουλα. Η ολική χοληστερόλη και η μη-HDL χοληστερόλη μπορούν να μετρηθούν χωρίς να έχει προηγηθεί νηστεία 12 ωρών, κάτι πολύ βολικό για τα παιδιά. Τα επίπεδα της μη-HDL χοληστερόλης φαίνεται ότι είναι ένας πολύ ευαίσθητος δείκτης για τη δυσλιπιδαιμία στα παιδιά και συστήνεται στον προληπτικό έλεγχο όλων των παιδιών στις ηλικίες 9-11 και 17-21 ετών. Τα υπέρβαρα παιδιά ή όσα προέρχονται από οικογένεια με επιβαρημένο ιστορικό (παχυσαρκία, καρδιαγγειακά νοσήματα σε νεαρή ηλικία κλπ.) είναι απαραίτητο να υποβάλλονται σε εξετάσεις για τον καθορισμό του πλήρους λιπιδαιμικού προφίλ μετά από νηστεία στις ηλικίες από 2-8 και 12-16 ετών. H εξέταση αυτή είναι πολύ σημαντική, γιατί είναι δυνατόν οι γονείς και οι γιατροί να παρέμβουν μέσω της διατροφής και να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Πολύ σημαντική για τη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού είναι η σωστή λειτουργία του θυρεοειδή αδένα. Ιδιαίτερα στο διάστημα λίγο πριν και λίγο μετά τη γέννηση του παιδιού, μια ανεπάρκεια ορμονών του θυρεοειδούς οδηγεί σε ανεπανόρθωτες βλάβες του εγκεφάλου με μόνιμες διανοητικές διαταραχές. Γι’ αυτό το λόγο, πριν το βρέφος βγει από το μαιευτήριο, γίνεται λήψη αίματος από τη φτέρνα του και μετράται -μεταξύ άλλων- η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH) που είναι υπεύθυνη για τη διέγερση της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Εφόσον ο τοκετός έγινε χωρίς παραμονή στο νοσοκομείο ή έγινε στο σπίτι, την αποκλειστική ευθύνη γι’ αυτό έχουν οι γονείς. O θυρεοειδής αδένας μπορεί να δουλέψει σωστά μόνο όταν υπάρχει αρκετό ιώδιο στη διατροφή. Τα παιδιά χρειάζονται καθημερινά 40 ως 100 μικρογραμμάρια ιωδίου.
ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ
Στην παιδική-προεφηβική ηλικία (5-10 ετών) αν και δεν συμπεριλαμβάνεται στον υποχρεωτικό προληπτικό έλεγχο προτείνεται να γίνεται μέτρηση του σακχάρου για την επιβεβαίωση των φυσιολογικών τιμών. Μία ακόμα εξέταση, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1C) υποδεικνύει τα μέσα επίπεδα σακχάρου στο αίμα για 10 έως 12 εβδομάδες πριν από την στιγμή της μέτρησης, ωστόσο, η διαγνωστική χρησιμότητα της HbA1C για τα παιδιά είναι λιγότερο καλά εδραιωμένη από ότι για τους ενήλικες.
ΝΕΦΡΙΚΗ-ΗΠΑΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Μέτρηση της ουρίας και κρεατινίνης σαν δείκτες νεφρικής λειτουργίας, και των ηπατικών ενζύμων (SGOT, SGPT) μπορεί επίσης να συμπεριληφθούν στα πλαίσια του γενικού ελέγχου του παιδιού.
ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΜΕΝΑ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ
Η ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης για την ανίχνευση του στίγματος μεσογειακής αναιμίας και άλλων πιθανών αιμοσφαιρινοπάθειών μπορεί να γίνει μετά την ηλικία των 1-2 ετών .
Τα περισσότερα παιδιά, δεν δέχονται να κάνουν εξετάσεις και φοβούνται τη βελόνα!!!
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα παρακάτω τρικ για να βοηθήσετε τα παιδιά να είναι πιο ήρεμα στη διαδικασία:
v Μιλήστε στο παιδί για την διαδικασία. Όσο μικρό και αν είναι, θα καταλάβει γιατί πάμε να κάνουμε την εξέταση, εάν το εξηγήσουμε με λόγια απλά-κατάλληλα προς την ηλικία του.
v Παίξτε τους ρόλους του αιμολήπτη και του δότη. Πάρτε μια σύριγγα (χωρίς βελόνα), και πάρτε αίμα από την κούκλα, ή το αγαπημένο ζωάκι του. Βάλτε φαντασία και το παιχνίδι αυτό θα αγαπηθεί.
v (Πριν πάτε για αιμοληψία) Βρείτε ένα δώρο, το οποίο θα παρουσιάσετε ότι παίρνουν μόνο «τα γενναία παιδιά» και δώστε του το δώρο αυτό, για την γενναιότητα που παρουσίασε το παιδί σας.
Μη ξεχνάτε πως όλα τα παιδιά κλαίνε σε αυτή τη διαδικασία. Όχι γιατί η διαδικασία αυτή πονάει, αλλά γιατί για αυτά είναι κάτι καινούργιο-άγνωστο και γιατί «τα ακινητοποιούμε»!! Εάν εσείς δεν δείξετε πως φοβάστε μπροστά του και είστε σταθεροί – ήρεμοι, θα βοηθήσετε στην διαδικασία. Να θυμάστε τον σκοπό της εξέτασης αυτής! Η αιμοληψία θα μας δώσει στοιχεία για την παρακολούθηση της υγείας του παιδιού μας.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο ιατρός Μικροβιολόγος-Βιοπαθολόγος Δημήτριος Α. Μπούρας φοίτησε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Α.Π.Θ.
Ειδικεύθηκε στην Ιατρική Βιοπαθολογία στα νοσοκομεία: Γ.Π.Ν.Τ. « Η Ευαγγελίστρια», Παίδων «Η Αγία Σοφία» και Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός».
Είναι υπ. Διδάκτωρ στο Τμήμα Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α., με κύριο αντικείμενο του ερευνητικού του έργου την μοριακή επιδημιολογία των σταφυλοκοκκικών λοιμώξεων στα παιδιά.
Έχει εκπαιδευτεί στις Μοριακές Διαγνωστικές Τεχνικές στο Νοσοκομείο San Raffaele στο Μιλάνο της Ιταλίας (2013) και στο Maastricht της Ολλανδίας (2016), μετά από υποτροφία από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Κλινικής Μικροβιολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων (ESCMID)
Έχει εργαστεί στο Μκροβιολογικό Εργαστήριο του Γ.Ν.Α “Αλεξάνδρα” , όπου εκπαιδεύτηκε στις εξετάσεις ανδρικής υπογονιμότητας (σπερμοδιάγραμμα).
Οργάνωσε και λειτουργεί το Σύγχρονο Μικροβιολογικό Εργαστήριο MEDANALYSIS στο κέντρο της Τρίπολης από το 2016.