Β. Αποστόλου: Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί της χώρας μας πάσχουν όχι μόνο εξαιτίας της οικονομικής τους αποδυνάμωσης αλλά και γιατί είναι στην πράξη κοινωνικά αμφισβητούμενοι και συνεπώς αδύναμοι να ανταποκριθούν στις νέες εξαιρετικά δύσκολες απαιτήσεις των καιρών προς όφελος των συνεταιρισμένων αγροτών.
Η Ομιλία του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βαγγέλη Αποστόλου στη Βουλή,στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς:
«Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Θα ήταν πιστέψτε με πολύ διαφορετικά τα πράγματα στον αγροτικό κόσμο, αν είχαμε έστω και ελάχιστες οργανώσεις που μπορούσαν να τον υπερασπιστούν.
Δεν θα είχε η κυβέρνηση κανένα λόγο να φέρει νέο νομοσχέδιο για τους συνεταιρισμούς.
Δυστυχώς η πραγματικότητα δεν είναι έτσι, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί με τους δικούς σας, αγαπητοί συνάδελφοι της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, υπέροχους νόμους χρεοκόπησαν, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, ανήμποροι να προσφέρουν υπηρεσίες στα μέλη τους.
Για την κατάσταση αυτή ευθύνεστε και το ξέρετε. Κι αντί να συνδράμετε στην προσπάθεια διάσωσης και εξυγίανσης σε ό,τι έχει απομείνει από αυτό το θεσμό, επιλέγετε την στείρα αντιπολίτευση.
Θα μου πείτε και η πλειοψηφία των φορέων αντέδρασαν. Αναμενόμενο αφού για τη κατάσταση που υπάρχει σήμερα έχουν κι αυτοί τεράστια ευθύνη, είτε γιατί την υπηρέτησα , είτε γιατί την ανέχτηκαν.
Αλήθεια γιατί αγαπητοί συνάδελφοι της Ν.Δ. καλέσατε στην ακρόαση των θεσμών την κατ΄ εξοχήν υπεύθυνη για την κατάσταση των συνεταιρισμών τα τελευταία χρόνια συνομοσπονδία, την ΠΑΣΕΓΕΣ;
Εσείς δεν τους κατηγορούσατε για κακοδιαχείριση και εκτροπή από τον ρόλο τους;
Γνωρίζετε ασφαλώς ότι όσα εσείς δεν τολμήσατε για χρόνια, εμείς μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τα κάναμε πράξη.
Με απόφασή μας η ΠΑΣΕΓΕΣ επέστρεψε το ακίνητο της Θέρμης στο Ελληνικό δημόσιο γιατί για χρόνια παρέβαινε το βασικό όρο του παραχωρητηρίου, που ήταν η εκπαίδευση των αγροτών και το επενοικίαζε εισπράττοντας μισθώματα 500 χιλιάδων ευρώ το χρόνο. Εσείς δεν είχατε το θάρρος να το κάνετε. Καταργούμε την παράνομη χρηματοδότησή της, που τα τελευταία χρόνια ξεπέρασε τα 40 εκατ. ευρώ, γιατί η χώρα μας θα είχε άλλο ένα καταλογισμό από παραβίαση της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Εσείς αν και τα γνωρίζετε όλα αυτά, επιμένετε να στηρίζετε έναν θεσμό που τον εγκαταλείπουν λίγο πριν την εκκαθάρισή του, ακόμη και τα μέλη του διοικητικού του συμβουλίου.
Μας κατηγορήσατε ότι διαλύσαμε τη λειτουργία των συνεταιρισμών. Αλήθεια ποιους συνεταιρισμούς εννοείτε; Τους ανύπαρκτους;
Από τους 6.500 συνεταιρισμούς, τις 137 Ενώσεις, τις 100 ανώνυμες εταιρίες, τις 100 κεντρικές οργανώσεις με διάφορες επωνυμίες, πόσες σήμερα υπάρχουν;
Μόνον 20 είναι οικονομικά βιώσιμοι. Αυτούς, όπως και μερικούς άλλους που δεν ξεπερνούν τους 50 να τους κρατήσουμε, να τους βοηθήσουμε.
Για τους άλλους όμως τι να κάνουμε; να συνεχίσουμε να τους παρακολουθούμε αδιάφορα; Εμείς τους διαλύσαμε;
Αυτοί δεν συνετέλεσαν με τη λειτουργία τους στο να κατακερματιστεί το συνεταιριστικό κίνημα, να αποξενωθούν οι παραγωγοί από τις οργανώσεις τους και πάνω από όλα να επικρατήσει στο χώρο η κακοδιαχείριση, η σπατάλη και η διασπάθιση μεγάλου μέρους των κονδυλίων που διαχειρίστηκαν;
Αλήθεια δεν σας άκουσα να πείτε κάτι για τις σημερινές τους οφειλές, που είναι σχεδόν στο σύνολό τους ληξιπρόθεσμες και ξεπερνούν τα 3 δις ευρώ, ενώ ταυτόχρονα μας ζητείται από την Ε.Ε. να τους ανακτήσουμε πάνω από τα 600 εκατ. ευρώ.
Από πού θα εισπραχθούν τα 100 εκατ. του πακέτου Κοντού που δόθηκαν το 2008 και τα 500 εκατ. του πακέτου Κοσκινά (Ν.Δ. ) και Μωραΐτη (ΠΑΣΟΚ), που δόθηκαν το 1992 και το 1994;
Και στη διαχείριση αυτή έχετε ευθύνες όχι μόνο γιατί τα δώσατε χωρίς την έγκριση της Ε.Ε. αλλά και γιατί δεν κάνατε τίποτα για να μην μας καταλογιστούν.
Και γι αυτή τη τακτική σας υπάρχουν όχι απλές πολιτικές ευθύνες αλλά και ποινικές που θα αναζητηθούν.
Μήπως πιστεύετε ότι όλες αυτές οι οφειλές αυτές μπορούν να εξυπηρετηθούν μέσα από πλαστές βιωσιμότητες;
Γιατί φτιάχνατε και τέτοιες, για να υπηρετήσετε τους ημετέρους σας αγροτοπατέρες ή μήπως πιστεύετε ότι μπορούμε και σήμερα να το κάνουμε;
Μεγάλο μέρος αυτών των οφειλών αφορά σε εγγυημένα από το δημόσιο δάνεια, που σημαίνει οποιαδήποτε διευθέτηση των οφειλών τους απαιτεί παράλληλα και διακανονισμό των εγγυημένων δανείων που μπορεί να γίνει μόνο στα πλαίσια ειδικών νόμων ή Υ.Α. και βέβαια μόνο μετά την έγκριση της Ε.Ε. για να μην έχουμε καινούριους καταλογισμούς.
Μη μου πείτε ότι αυτά είναι ψιλά γράμματα γιατί θα σας πω ότι για τα 100 εκατ. του πακέτου Κοντού, που είχαν την κατά 100% κάλυψη του ελληνικού δημοσίου το 2013 ζητήθηκε η κατάπτωση της εγγύησης, αλλά επειδή κρίθηκαν, όπως σας προανέφερα παράνομες από την Ε.Ε., δεν είναι δυνατή η κατάπτωση της εγγύησης.
Πως θα λύσουμε αγαπητοί συνάδελφοι της αξιωματικής αντιπολίτευσης τέτοιους γόρδιους δεσμούς που μας κληρονομήσατε;
Πως είναι δυνατόν με πλασματικές βιωσιμότητες τόσες και τέτοιες οφειλές να υπηρετηθούν, πόσο μάλλον όταν ο συνολικός κύκλος εργασιών του συνεταιριστικού χώρου δεν ξεπερνά τα 950 εκατ., δηλαδή οι οφειλές είναι τετραπλάσιες του τζίρου.
Κάθε νομοθετική πρωτοβουλία για τους συνεταιρισμούς πρέπει αναμφίβολα να λαμβάνει υπόψη της το σύνταγμα άρθρο 12 παρ. 4 και τις διεθνείς συνεταιριστικές αρχές, που δεν έχουν μόνο «οικονομικό» περιεχόμενο αλλά συνιστούν ταυτόχρονα και αξιολογικές κατευθύνσεις για τον τρόπο λειτουργίας των συνεταιρισμών.
Ο ρόλος του κράτους, είναι η δημιουργία ενός σταθερού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο οι δημοκρατικοί θεσμοί θα λειτουργήσουν, σύμφωνα με τις εθνικές νομικές διατάξεις και τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Διαβάζω ένα μικρό απόσπασμα από τη προσέγγιση που έκαναν οι θεσμοί στο ν/σ:
«Αυτός ο νόμος εισάγει αρκετούς νεωτερισμούς. Αντικαθιστά προηγούμενες διατάξεις και έχει την ποιότητα να είναι σαφής. Αυτός ο νόμος απλοποιεί και διευκολύνει την δημιουργία συνεταιρισμών και άλλων μορφών αγροτικών οργανώσεων».
Αναφέρθηκα σ΄ αυτό το απόσπασμα, όχι γιατί έχω την ανάγκη των συγχαρητηρίων τους , αλλά γιατί όλοι έχουν αντιληφθεί ότι δεν μπορεί η κατάσταση αυτή να συνεχιστεί.
Στην Ελληνική γεωργία σήμερα η σωστά οργανωμένη και αποτελεσματική συλλογική δράση των παραγωγών, έχει υποκατασταθεί δυστυχώς από την απεγνωσμένη ατομική πρωτοβουλία του κάθε παραγωγού, που προσπαθεί να επιβιώσει μέσα σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον γιατί έχασε την πίστη του στους συνεταιρισμούς, όχι βέβαια χωρίς λόγο… βλέπει την οικονομική τους κατάρρευση και τρομάζει, του έχουν ανεξόφλητη την παραγωγή του και δυστροπεί.
Για όλα αυτά και πολλά άλλα χρειάζεται ένα δίκαιο, ένα πιο αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας και ελέγχου των συνεταιρισμών.
Δεν μπορώ να κατανοήσω δημοκρατικά διοικούμενες οργανώσεις, όπως οι συνεταιρισμοί, ότι οι πλειοψηφίες πρέπει να εκλέγουν όλα τα όργανα της Διοίκησης.
Όταν σε μια κοινωνία ατόμων που πρέπει να τους συνδέει η αλληλεγγύη, η αμοιβαία εμπιστοσύνη και η διαφάνεια, εσείς θέλετε συμπαγείς χειραγωγούμενες πλειοψηφίες, εμείς δεν θα το επιτρέψουμε αυτό.
Εμείς θέλουμε τη σύνθεση μέσα από δημοκρατικό διάλογο για να οικοδομηθεί μια πλατιά και ισχυρή διοικητική πλειοψηφία προς όφελος όλων των μελών του συνεταιρισμού και όχι μιας κλειστής ομάδας.
Δεν μπορώ επίσης να παραβλέψω ότι η δύναμη των συνεταιρισμών είναι οι άνθρωποι κι όχι τα κεφάλαια. Επομένως θα ήταν περίεργο αν ο νόμος δεν περιελάμβανε τον ελάχιστο αριθμό μελών.
Όλοι οι νόμοι πάντα προσδιόριζαν τον κατώτερο αριθμό μελών.
Και πάντα ισχυροί συνεταιρισμοί που παρείχαν ωφελήματα στα μέλη τους ήταν οι πολυπληθείς συνεταιρισμοί.
Γιατί αυτή η πικρόχολη κριτική στη διάταξη για τους γυναικείους συνεταιρισμούς;
Για πρώτη φορά δίνεται έμφαση και ρυθμίζονται θέματα γυναικείων συνεταιρισμών προκειμένου η αγρότισσα να ενισχύσει τον δικό της διακριτό ρόλο στην ζωή της Ελληνικής επαρχίας.
Να μην τις δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις να το πετύχει;
Δεν θελήσαμε αφοριστικά να καταδικάσουμε τα εκατό χρόνια λειτουργίας των συνεταιρισμών και τους έξι νόμους που τους συνόδευαν όλα αυτά τα χρόνια. Υπάρχουν διατάξεις που δοκιμάστηκαν και άντεξαν στο χρόνο από όλους τους νόμους …αυτές διατηρήθηκαν.
Οι ν. 2810/2000 και 4015/11 με τις τριάντα επτά περίπου τροπολογίες που υπέστησαν, δυστυχώς δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν την συνολική κατάρρευση του συνεταιριστικού κινήματος, για το λόγο αυτό αλλάζουν.
Καταργείται η χρηματοδότηση συνεταιριστικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων από τις ασφαλιστικές εισφορές των αγροτών στον ΕΛΓΑ.
Όπως ο αρχικός συνεταιριστικός νόμος 602/15 δεν περιείχε διατάξεις για την συντονιστική οργάνωση των συνεταιρισμών έτσι και τώρα κρίθηκε σκόπιμο, όπως και τότε, η οργάνωση αυτή να προκύψει μέσα από ένα ευρύ και σοβαρό διάλογο όλων των ΑΣ για την μορφή και το ρόλο που πρέπει να έχει η οργάνωση αυτή.
Για ένα συνεταιριστικό κίνημα που προσπαθεί να αναγεννηθεί μετά από μια περίοδο λαθών και άστοχων στρατηγικών επιλογών που το οδήγησαν στην παρακμή, μοναδική λύση είναι να επιλέξουν τα μέλη του δημοκρατικά το νέο σχήμα που θα το καθοδηγήσει και εκπροσωπήσει στην νέα του πορεία. Είναι καθήκον όλων των συνεταιριστικών στελεχών να συζητήσουν και να συμφωνήσουν για την επόμενη ημέρα.
Αντιδράσατε για τη θητεία των προέδρων στους συνεταιρισμούς μέχρι δύο συνεχόμενες θητείες, από τώρα και στο εξής.
Εμείς θέλουμε να αποτρέψουμε την εμφάνιση των καθεστωτικών φαινομένων που ταύτισαν ένα συλλογικό θεσμό, όπως είναι οι συνεταιρισμοί με ένα πρόσωπο για μεγάλη χρονική περίοδο, όσο ικανό και δραστήριο κι αν είναι αυτό.
Και δυστυχώς αυτή η μακροχρόνια παραμονή διοικήσεων στους συνεταιρισμούς συνοδεύτηκε με αρνητικά αποτελέσματα και χρεοκοπίες.
Τι θέλουμε εμείς να πετύχουμε με τη κρατική εποπτεία; Η εποχή της κομματικοποίησης και να’ χαμε τη δυνατότητα, πέρασε πια.
Εμείς θέλουμε να αναδειχθούν μέσα από τη νέα προσέγγιση που κάνουμε ισχυροί Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και Οργανώσεις Παραγωγών σύμφωνες με τις διεθνείς αρχές του συνεργατισμού.
Αξιοποιούμε γι’ αυτό τη δοκιμασμένη σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο μέθοδος του Μητρώου, το οποίο καθίσταται βασικό εργαλείο καταγραφής και αξιολόγησης των συνεταιρισμών.
Συνιστούμε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία «Ταμείο αγροτικής συνεταιριστικής εκπαίδευσης και κατάρτισης».
Το Ταμείο εκπαίδευσης θα επαναφέρει κάτι που έλειπε εδώ και πολλά χρόνια: τη συνεταιριστική κατάρτιση και εκπαίδευση.
Το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο καλούνται σήμερα να δραστηριοποιηθούν οι αγροτικοί συνεταιρισμοί έχει ως κύριο χαρακτηριστικό τον ανταγωνισμό. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας καθιστά αναγκαία την επιχειρηματική αποτελεσματικότητα ως όπλο για την επιβίωση και την ανάπτυξη. Η συντήρηση, με επιδοτήσεις και προνόμια, μπορεί να ανακουφίζει προσωρινά, αλλά δεν μπορεί να αποτελεί αναπτυξιακή στρατηγική.
Οι συνεταιρισμοί, ως ιδέα και ως εφαρμογή, είναι φορείς που δημιουργούνται για την αύξηση της επιχειρηματικής αποτελεσματικότητας των μικρών και διάσπαρτων ατομικών αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
Επιδιώκουν δε να αποκτήσουν διαπραγματευτική δύναμη στην αγορά και να αξιοποιήσουν τις οικονομίες κλίμακας που απολαμβάνει το μεγάλο επιχειρηματικό μέγεθος, χωρίς να εξομοιώνονται με αυτές τις επιχειρήσεις.
Σήμερα, αυτό που αποτελούσε μεγάλο μέγεθος στο παρελθόν, στα πλαίσια μιας ενιαίας εθνικής οικονομίας, είναι ανεπαρκές μέγεθος με τα κριτήρια της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.
Οι αγροτικοί συνεταιρισμοί της χώρας μας πάσχουν όχι μόνο εξαιτίας της οικονομικής τους αποδυνάμωσης αλλά και γιατί είναι στην πράξη κοινωνικά αμφισβητούμενοι και συνεπώς αδύναμοι να ανταποκριθούν στις νέες εξαιρετικά δύσκολες απαιτήσεις των καιρών προς όφελος των συνεταιρισμένων αγροτών.
Στο εξής η πολιτεία θα αναγνωρίζει και θα συνεργάζεται με συνεταιρισμούς που θα έχουν υπαρκτή υπόσταση, η οποία θα θεμελιώνεται στη δημοκρατική οργάνωση και λειτουργία και η νομιμοποίηση θα κατοχυρώνεται από την καθολική ενεργό συμμετοχή των παραγωγών.
Στο πλαίσιο αυτών των κατευθύνσεων διαρθρώνεται το παρόν νομοσχέδιο».
